نظام مالیاتی یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاست‌های مالی یک نظام اقتصادی است، یک نظام مالیاتی کارآمد و عادلانه  لازمه یک نظام اقتصادی قوی است. کشوری می‌تواند قوی و پیشرفته بشود که یک نظام مالیاتی مترقی و عادلانه داشته باشد. دولتی که بتواند از یک اقتصاد مولد، درون‌زا و رو به رشد، به‌درستی و بر پایه عدالت مالیات دریافت کند، در حقیقت موتور محرک توسعه پایدار اقتصادی را به حرکت درآورده است. نظام مالیاتی اصلی‌ترین کارکرد را در ایجاد توازن و تعادل در بخش‌های مختلف اقتصادی برعهده دارد.
اصول فرایند دریافت مالیات‌ها به صورت عادلانه عبارت‌اند از:
۱. نرخ مالیات باید به گونه‌ای باشد که همه افراد به خصوص ثروتمندان و شرکت‌ها به صورت عادلانه مالیات خود را پرداخت کنند. بدین معنی که ثروتمندانی که از منافع ملی بیشتر استفاده کرده‌اند و ثروت بیشتری به دست آورده‌اند، باید سهم بیشتری در پرداخت مالیات داشته باشند.
۲. درآمدهای مالیاتی باید برای سرمایه‌گذاری‌های باارزش و در جهت ثبات در اقتصاد مصرف شود.
۳. نظام مالیاتی عادلانه باید به ساخت یک جامعه عادلانه‌تر و کاهش نابرابری که به واسطه معافیت‌های مالیاتی  ثروتمندان ایجاد شده است، کمک کند. اصلاح قوانین مالیاتی در راستای عدالت باید سبب بهره‌مندی و منفعت بیشتر برای خانواده‌های کم‌درآمد شود. سیاست‌های مالیاتی باید به گونه‌ای باشد که کارگران کم‌درآمد تحت فشار بیشتری برای پرداخت مالیات قرار نگیرند.
برای مثال یکی از طرح‌های کنونی در راستای سیاست‌های مالیاتی در کشور مالیات بر عایدی سرمایه است. طرفداران این طرح بر این نظرند: مهم‌ترین موضوعیت مالیات بر سوداگری در وضع فعلی کشور، مسئله عدالت مالیاتی است. اگر پذیرفته‌ایم که همه آحاد جامعه باید در اداره کشور مشارکت کنند باید از طریق پرداخت مالیات عادلانه، این مهم در جامعه برقرار باشد. وقتی یک معلم و کارمند در جامعه ما قبل از پرداخت حقوق، مالیات خود را پرداخت می‌کند، طبیعتاً اشخاصی که کار خرید و فروش سکه، دلار و طلا را انجام می‌دهند، باید مالیات بپردازند. قاعدتاً نمی‌توان گفت که این شغل‌ها آن‌قدر مهم هستند یا ویژگی‌های خاصی دارند که بر خلاف سایر مشاغل مشمول و ذی‌حق در دریافت معافیت مالیاتی هستند. نتیجه پرداخت‌نشدن مالیات از سوی این اشخاص این می‌شود که بار مالیاتی کشور روی دوش عده‌ای می‌افتد و کسری بودجه کشور، از طریق چاپ پول و تورم به کل جامعه تزریق می‌شود و بعد هم سوال می‌شود که چرا تورم وجود دارد و مردم زیر فشار هستند. به همین دلیل این طرح دارای اهمیت است و نظام مالیاتی باید عادلانه شود. 
اما بايد ديد که آيا سرنوشت اين طرح نيز به سرنوشتي مشابه ماليات بر خانه‌هاي خالي خواهد داشت يا با چالش‌هاي پيش‌رو به دليل نبود زيرساخت مناسب متوقف خواهد شد؟ چه راهکارهای عملیاتی دیگری برای تحقق عدالت مالیاتی وجود دارد و سیاست‌های پیش‌رو آیا قابلیت اصلاح دارد؟